Kalamar ahtapota benzer özelliği ile yumuşakça ve kafadan bacaklı sınıfına giren bir balık türüdür. On tane ayağı bulunur ve ayaklarından ikisi diğerlerine nazaran daha uzundur. Genellikle Akdeniz mutfağına özgü olan kalamar balığı Türkiye’nin birçok denizinde de karşılaşılması mümkün olan bir balıktır. Bu noktada Türkiye’de yaygın olarak görülen tek kalamar türü, Avrupa kalamarıdır. Yaklaşık olarak boyları 2 metredir. İnsanlara karşı uyumlu bir özellikte olsalar da, insanlardan korktukları anlarda mürekkep püskürtebilir.
Pek çok kişi tarafından kalamar balığına mürekkep balığı dense de, mürekkep ve kalamar balıkları birbirinden ayrı iki türdür. Teuthida sınıfına ait olan kalamar balığı, bedeni ovalimsi yapıya sahip bir deniz canlısıdır. Bütün kafadan bacaklılar canlısı gibi, kalamarın da belirgin yapıda bir kafası bulunmaktadır. Gözleri ise, gövdesi ve kafasının tam ortasında yer almaktadır.
Akdeniz’de en çok avlanması mümkün olan canlılardan biri olan kalamar, on ayaklılar sınıfına giren bir canlıdır. Kuvvetli bir avcı olan kalamar, boynuzu andıran çeneleri sayesinde, zehir bezleri ile avını felç bırakarak avlamaktadır. Kalamar yaklaşık olarak 80 santimetreye kadar uzayabilir. Ancak farklı kalamar türlerinden biri olan dev kalamar, yaklaşık 20 metreye kadar boyu olan bir canlıdır. Dev kalamar, 40 santimetrelik gözü ile hayvanlar aleminin en iri gözlü hayvanı olarak bilinmektedir.
Yaklaşık 300 türü bulunan bir familyaya ait olan kalamar balığı, ortak özellikleri nedeniyle mürekkep balığı ile karıştırılan bir deniz canlısıdır. On ayaklı olmasının yanı sıra 8 adet de kolları bulunan kalamarın bir de keskin gagası bulunmaktadır. Manto ismi verilen ve vücudunu dış zararlardan koruyan kas dokusu vücudunu çevrelemektedir. Kalamara özgü bu doku, iç organları korurken, su içinde ilerlemesi için su püskürtme eylemine de yardımcı niteliktedir. Manto örtüsü sayesinde suyu çok şiddetli püskürterek su içinde çok hızlı bir şekilde ilerleyebilmektedir. Bu hızı sayesinde su yüzeyinde kısa mesafelerle uçan kalamar görüntüsü oluşturabilirler. Kalamar balığının etkileyici özelliklerinden biri de, renk pigmentleri sayesinde istediği renge dönüşebilmesi ve bu sayede av olmaktan kurtulmasıdır.
Balık restoranlarının baş tacı olan kalamar, farklı görünümü ve lezzeti ile pek çok kişinin severek yediği deniz canlılarından biridir. Denizden avlanan canlılar arasında kalori olarak en düşük özeliğe sahip olan kalamar aynı zamanda tam bir protein deposudur. Ancak et kısmının bağ dokusundan ibaret olması, kalamar yemeklerinin zor sindirilmesine neden olmaktadır. Ancak midesine ve sindirim sistemine güvenenler için kalamar yemek oldukça keyifli ve lezzetlidir. Kalamar tarifleri arasında tavada kızartması ve buğulaması gibi pek çok çeşidi bulunmaktadır. Çabuk pişme özelliğine sahip olan kalamarı değişik soslarla marine ederek daha da lezzetli hale getirmek mümkündür.
Kalamar kendi içinde yüzlerce türü barındıran bir deniz canlısı olsa da, ülkemizde kalamarın sadece 3 türüne rastlanmaktadır. Adi kalamar türü, Türkiye denizlerinde en yaygın olarak görülen kalamar türüdür. Yaklaşık 15 yıl önce Marmara Denizi adi kalamar türü bakımından oldukça zenginken, bu kalamar türü göçlerini Akdeniz ve Ege denizlerine doğru yapmışlardır. Mızraklı kalamar türü de, Türkiye’deki yaygın kalamar türlerinden biridir. Mızrak şeklindeki gövde yapısı nedeniyle diğer kalamar türlerinden ayrılır. Kırmızı kalamar türü ise, yüzgecinin kalp şeklinde olması ile kalamar türleri içerisinde yer alır. Kalamar balığı pek çok araştırmaya konu olmuş ve ülkemiz denizlerinde daha önce yaşamış olan pek çok kalamar çeşidi ismi açıklanmıştır.
